نیم ‌فاصله چیست و چطور در ورد آن را ایجاد کنیم؟

وقتی در حال تایپ کردن یک متن فارسی هستیم، برای اینکه متن هم از نظر ظاهری و هم از نظر نگارشی صحیح باشد به نیم‌ فاصله نیاز داریم.

نیم‌ فاصله، فاصله مجازی یا Semi Space یکی از کاراکترهای تایپ فارسی است که نه می‌توان آن را روی مانیتور دید، نه وقتی چاپ می‌شود قابل دیدن است. نیم‌فاصله می‌آید تا بین حرف قبل و بعد از خود فاصله انداخته و نگذارد آن دو بهم بچسبند یا اینکه از هم بیش از حد فاصله بگیرند.

چرا باید در نوشته‌هایمان نیم‌ فاصله بگذاریم؟

نیم ‌فاصله یکی از قوانین نگارشی و ویرایشی فارسی است که در متون رسمی و دانشگاهی ضروری بوده اما متاسفانه به آن توجهی نمی‌شود. به کار بردن نیم ‌فاصله متن را مرتب‌تر و زیباتر نشان می‌دهد و اشتباهات خواننده را در خواندن، به حداقل می‌رساند.
رعایت نیم ‌فاصله یکی از استانداردهای تایپ فارسی است و اگر آن را رعایت نکنیم در واقع نگارش ما دچار اشتباه بوده و نادرست نوشته‌ایم. مهم‌ترین دلایل برای استفاده از نیم‌فاصله عبارتند از:

• ظاهر متن زیبایی و مرتب بودن لازم را از دست داده و به چشم خواننده زشت می‌آید.
• با توجه به بی‌نظمی ایجاد شده در متن، ممکن است خواننده در زمان خواندن دچار مشکل شده و متن را اشتباه بخواند.
• اگر در متون رسمی و مقالات دانشگاهی این استاندارد را رعایت نکنیم، از نظر نگارشی و ویرایشی مرتکب اشتباه شده و برایمان نمره منفی در پی دارد.
• اگر کلمه‌ای که نیاز به نیم‌فاصله دارد در پایان خط قرار بگیرد، ممکن است نیمی از آن در خط بالا و نیم دیگر در خط پایین قرار گرفته و به کلی معنی و ساختار خودش را از دست بدهد.
• قانون جدانویسی که یکی از قوانین دستور زبان فارسی است را رعایت نکرده و فارسی درستی به کار نمی‌بریم.

این کاراکتر هم مثل دیگر کاراکترهای تاثیرگذار و علائم سجاوندی اهمیت بسیار زیادی دارد. چون یکی از نشانه‌هایی است که کیفیت و عیار کار شما به عنوان یک ویراستار، نویسنده، مترجم، تولیدکننده محتوا، کپی‌رایتر و ... را برای بازار کار و مشتریان مشخص می‌کند. بنابراین لازم است این موضوع بیش از پیش جدی گرفته شود.

در چه کلماتی باید نیم‌فاصله بگذاریم؟

مهم‌ترین کاربرد نیم‌فاصله در کلماتی است که از دو جز تشکیل شده‌اند؛ در این کلمات ما نمی‌خواهیم دو جز کلمات بهم بچسبند یا بیش از حد از هم جدا شوند.

به عنوان مثال:

• افعال مضارع که با «می» یا «نمی» شروع می‎شوند: نمی‌خورد، می‌رود، باز می‌گردد، می‌گویند، می‌خواست، نمی‌توانم، می‌گفت و ...
• کلماتی که به خودی خود از دو جز تشکیل شده‌اند: فوق‌العاده، مرتب‌ترین، نیم‌فاصله، دایره‌المعارف، راحت‌طلب، ماشین‌نویسی، مهم‌ترین و ...
• کلماتی که با «ها» آن‌ها را به صورت جمع به کار می‌بریم: آن‌ها، کتاب‌ها، کلمه‌ها، خیابان‌ها،
• افعالی که ضمیر به صورت پسوند به آن‌ها می‌چسبد: رفته‌ام، گفته‌اند، خورده‌ایم، شسته‌ای و ...

مهم‌ترین کاربردهای این کاراکتر در تایپ فارسی در همین چهار بخش خلاصه می‌شود.

کدام دستگاه‌ها و سیستم عامل‌ها نیم‌فاصله را پشتیبانی می‌کنند؟

به دلیل اهمیت این کاراکتر و نقش آن در زیبایی سخن و ارتباط برقرار کردن آسان‌تر، تقریباً امکان درج آن در تمامی سیستم عامل‌ها و دستگاه‌ها فراهم شده است.

درج نیم‌فاصله در گوشی و تبلت اندرویدی

اگر گوشی یا تبلت اندرویدی دارید باید به شما بگوییم که این امکان مدت‌ها است که در این سیستم عامل برای شما فراهم شده است. اما نکته‎ای که باید به آن توجه کنید این است که با توجه به کیبوردهای متنوع اندروید باید کیبوردی مناسب که روی آن کاراکتر نیم‌فاصله تعبیه شده را حتماً نصب کنید. البته به احتمال بسیار زیاد کیبورد Google به‌صورت پیش‌فرض روی تلفن همراه شما نصب شده است. بنابراین دیگر مشکلی برای استفاده از این کاراکتر ندارید. تنها کافی است در زمانی که به آن نیاز دارید، کیبورد خودتان را فارسی کرده و آن را در سمت راست Space به صورت یک دکمه کوچک پیدا کنید.

درج نیم‌فاصله در iOS (گوشی آیفون)

شرکت اپل هم مثل Google این امکان را برای کاربران گوشی‌هایش به‌خوبی فراهم کرده است. شما می‌توانید با نصب کیبورد Swift از این کاراکتر به راحتی استفاده کنید. در بیش‌تر کیبوردهای iOS نیم‌فاصله با zwnj نشان داده شده و دقیقاً در قسمت سمت چپ و پایین کیبورد قرار دارد.

درج نیم‌فاصله در سیستم عامل لینوکس

حتی در سیستم عامل لینوکس که کاربران زیادی نداشته و بیش‌تر آن‌ها کاربرانی تخصصی هستند، امکان درج نیم‌فاصله وجود دارد، آن هم به دو روش.

روش اول

روش اول تایپ نیم‌فاصله در لینوکس با کمک shift + Space انجام می‌شود.

روش دوم

برای اینکه بتوانیم این کاراکتر را در لینوکس داشته باشیم روش دومی هم وجود دارد که استفاده از Shift + B است.

درج نیم‌فاصله در Macintosh

در لپ‌تاپ‌های مکینتاش نیز این امکان برای کاربران فراهم شده است. برای درج این کاراکتر در مک می‌توانید از Shift + Space استفاده کنید.

اما مهم‌ترین پلتفرمی که در آن از نیم‌فاصله استفاده می‌کنیم نرم‌افزار Word است. حال سوال اینجاست در این نرم‌افزار و سایر نرم‌افزارهای شرکت مایکروسافت چطور این کاراکتر را درج کنیم؟

روش‌های تایپ نیم‌فاصله در ورد

برای تایپ این کاراکتر در ورد، روش‌های مختلفی وجود دارد. با به‌کار بردن این روش‌ها علاوه‌بر اینکه می‌توانید در نرم‌افزار ورد نیم‌فاصله درج کنید در سایر نرم‌افزارهای شرکت مایکروسافت از جمله پاورپوینت و اکسل هم می‌توانید این کاراکتر را در دسترس داشته باشید.

حتما بخوانید: انواع مشتری و نحوه برخورد با آن‌ها

روش اول

روش اول را می‌توان آسان‌ترین روش نامید. با استفاده از Ctrl + - در­ ورد و سایر نرم‌­افزارهای مایکروسافت می‌توانید نیم‌فاصله درج کنید. البته نکته این است که تنها از – بالای کیبورد باید استفاده کرد، نه – که در بخش Numpad یا ماشین حساب قرار دارد.

روش دوم

روش دوم برای درج نیم‌فاصله در ورد و سایر نرم‌افزارهای مایکروسافت نگه داشتن همزمان سه کلید Ctrl + Shift + 2 است.

روش سوم

روش سوم از طریق نصب کیبورد استاندارد فارسی ممکن می‌شود. با نصب این کیبورد می‌توانیم با استفاده از Shift + Space در نرم‌افزار ورد نیم‌فاصله تایپ کنیم.

صفحه کلید پیش‌فرض در ویندوز معمولاً صفحه کلید مایکروسافت است که از نظر Layout با کیبورد فارسی استاندارد تفاوت‌هایی دارد.

برای فعال کردن این صفحه کلید لازم است از طریق بخش کیبورد و زبان در کنترل پنل مراحل زیر را طی کرده و آن را فعال کنید.

تنظیم کلید خاص برای نیم‌فاصله در ورد

برای اینکه بتوانیم با کلید مورد نظر خودمان در ورد نیم‌فاصله تایپ کنیم باید طبق مراحل زیر پیش برویم:

در بخش Insert نرم‌افزار ورد، Symbol را انتخاب می‌کنیم.

در قسمت پایینی بخش Symbol، عبارت More symbols را انتخاب می‌کنیم.

پس از ورود به بخش More Symbols، به Special Characters بروید، در اینجا می‌توانید همه میان‌برهای موجود را ببینید.

در لیست Special Characters به دنبال Optional Hyphen بگردید و سپس بر روی Shortcut Key کلیک کنید.

با باز شدن پنجره Customize Keyboard، می‌بینید که در بخش Current Key، انتخابی پیش‌فرض وجود دارد. با استفاده از Remove باید آن را پاک کنیم و در بخش Press New Shortcut Key کلید میان‌بر جدید خود را جایگزین کنیم.

نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که بهتر است دو کلید را به صورت همزمان فشار داد. پیشنهاد ما استفاده از ترکیب Alt یا Ctrl با یک کلید دیگر است.

جمع‌بندی

در این مطلب با هم، نیم‌فاصله را شناخته و اهمیت آن، دلایل نیاز به آن، عواقب عدم استفاده از آن و همچنین نحوه فعال کردن آن در پلتفرم‌ها، سیستم عامل‌ها و دستگاه‌های مختلف را آموختیم. حال وقت آن رسیده تا به عنوان یک ویراستار، مترجم، نویسنده و ... دقت بیش‌تری در استفاده از کاراکترها و اجزای سخن داشته تا بتوانیم توجه مخاطب را بیش از پیش به نوشته خود جلب کنیم.