سامانه شاهکار یا شبکۀ احراز هویت کاربران، سامانهای دولتی برای بررسی اطلاعات هویتی کاربران هنگام استفاده از خدمات دولتی یا عملیات بانکی و… است. دقیقاً همان سامانهای که هنگام ارائۀ خدمات مختلف برای تایید هویت هر کاربر کد ملی و شماره تماس او را درخواست میکند. در واقع سامانه شاهکار باعث الزام استعلام مالکیت سیمکارت و ثبت سیمکارت به نام خود شخص شده است. در این مقاله، سامانه شاهکار و مزایای آن، موارد استفاده از این سامانه و فرآیند احراز هویت در آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
مقدمهای بر سامانه شاهکار
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، سامانه شاهکار را جهت افزایش دقت در تایید هویت افراد و جلوگیری از سوءاستفادههای هویتی راهاندازی کرد. اولین کاربرد استفاده از این سامانه، تعیین صحت اطلاعات افراد هنگام ثبت نام سیمکارت بود و سپس برای احراز هویت در دستگاههای اجرایی، ارگانهای دولتی و بخش خصوصی مورد استفاده قرار گرفت. اولین شرکتهای خصوصی که استفاده از این سامانه را در دستور کار خود قرار دادند، دیوار و شیپور بودند. اما در حال حاضر، ضرورت تایید هویت کاربران در سامانه شاهکار، بسیار فراتر از سازمانهای دولتی یا پلتفرمهای ثبت آگهی است.
تعریف سامانه شاهکار
شبکه احراز هویت کاربران، یک لایۀ امنیتی قوی در دنیای دیجیتال است که با تطبیق دقیق اطلاعات هویتی، تایید میکند که شخصی که از یک سرویس خاص استفاده میکند، دقیقاً همان فردیست که ادعا کرده است. از همین رو از بروز کلاهبرداری به روشهای مختلف جلوگیری میکند. این سامانه به تدریج در اختیار دستگاههای اجرایی، سازمانها و کسبوکارهای مختلف قرار گرفته و به عنوان یک ابزار ضروری برای احراز هویت و ایجاد اعتماد در فضای دیجیتال شناخته میشود.
هدف اصلی از ایجاد این سامانه
چرا سامانه شاهکار ایجاد شد؟ دلایل اصلی این امر عبارتاند از:
- احراز هویت دقیق کاربران
- تطبیق اطلاعات هویتی
- جلوگیری از سوءاستفاده در فضای مجازی
- ایجاد اعتماد کاربران به تراکنشها و خدمات آنلاین
- تسهیل و افزایش سرعت ارائۀ خدمات دولتی
- پشتیبانی از کسبوکارهای آنلاین
- توسعۀ خدمات دولت الکترونیک
- ارائۀ اطلاعات از تعداد سیمکارتهای هر فرد
- اطلاع از سرویسهای مختلف مخابراتی مانند خطوط پنلهای پیامکی، اینترنت پر سرعت و تلفنهای ویپ
مزایا و کاربردهای سامانه شاهکار
این سامانه در خدمات مختلف دولتی و بخش خصوصی، بسیار کاربردی است و امنیت و اطمینان در خدمات الکترونیکی و اینترنتی را ایجاد میکند. به طور کلی مزایا و کاربردهای شبکه احراز هویت کاربران عبارتاند از:
حفظ امنیت اطلاعات کاربران
سامانه شاهکار با بهرهگیری از مکانیزمهای امنیتی قوی، حفاظت از اطلاعات شخصی کاربران را در اولویت قرار داده و از افشای اطلاعات حساس کاربران جلوگیری میکند. همچنین، احراز هویت دقیق کاربران، از انجام تراکنشهای مالی غیرمجاز جلوگیری کرده و با جرایم سایبری مانند فیشینگ مقابله میکند.
جلوگیری از سوءاستفاده از اطلاعات هویتی
با الزام به استفاده از این سامانه برای دریافت بسیاری از خدمات، از جمله ثبتنام سیمکارت، تراکنشهای مالی و دسترسی به خدمات دولتی، احتمال وقوع کلاهبرداریهای هویتی به شدت کاهش یافته است. همچنین تطبیق دقیق اطلاعات هویتی، امکان جعل هویت را به حداقل میرساند.
تطبیق شماره تلفن همراه و کد ملی
یکی از اصلیترین اهداف راهاندازی سامانه شاهکار، تطبیق شماره تلفن و کد ملی افراد است. در سالهای اخیر، برای دریافت خدمات مختلفی مانند ثبت نام در سامانههای دولتی مثل سجام، ثبت نام خودرو، انجام تراکنشهای مالی آنلاین، به شمارهای نیاز داریم که با کد ملی خودمان ثبت شده باشد و شاهکار، تایید این اطلاعات را انجام میدهد.
علاوه بر این، سامانه شاهکار با ارائۀ امکان استعلام تعداد خطوط و سیمکارتهای هر فرد، به کاربران کمک میکند از صحت اطلاعات هویتی خود اطمینان پیدا کنند و در صورت وجود هرگونه مغایرت، اقدامات لازم را انجام دهند.
برای استعلام از سیمکارتهای ثبتشده با کد ملی خود، میتوانید کد ملی را به شماره 3000150 ارسال کنید؛ نتیجه استعلام تعداد سیمکارتهایی که به نام شما ثبت شده، به تفکیک اپراتور، در پیامکی از سمت CRA.ir به شما اطلاع داده خواهد شد.
نحوه عملکرد سامانه شاهکار
به صورت کلی، سامانه شاهکار به صورت مستقیم مورد استفاده قرار نمیگیرد و هنگام استفاده از سرویسهای مختلف و ثبت اطلاعات، احراز هویت توسط این سامانه انجام میشود. برای مثال، هنگام انجام تراکنش مالی آنلاین یا استعلام موجودی حساب بانکی از طریق برخی از اپلیکیشنها، باید علاوه بر شماره کارت، کد ملی خود را نیز وارد کنید. تطبیق شماره تلفن با کد ملی در این حالت، توسط سامانه شاهکار انجام میشود.
فرآیند احراز هویت در سامانه
یکی از روشهای استفاده از خدمات سامانه شاهکار، مراجعه به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند است. در این سایت میتوانید بعد از ورود شماره تلفن همراه و دریافت رمز یکبار مصرف و تکمیل فرم اطلاعات، به منویی از خدمات مختلفی دسترسی داشته باشید که میتوانید با تطبیق کد ملی و شماره تلفن از آنها استفاده کنید.
در سامانه پنجره ملی خدمات دولت هوشمند، شماره تلفن خود را وارد کنید و بعد از ورود کد تایید پیامکشده، فرم اطلاعات هویتی را پر کنید.
حتما بخوانید: همهچیز دربارۀ خط 1000 اپراتور رهیاب رایانه گستر
بعد از تایید و در صورت صحت اطلاعات، با موفقیت وارد داشبورد خود خواهید شد. منوی سمت راست را بررسی کنید و گزینۀ مورد نظر خود را انتخاب کنید تا بتوانید از خدمات این سامانه بهرهمند شوید.
در ضمن میتوانید درخواست مجوز دسترسی به سرویس شاهکار برای شرکتها و اشخاص حقوقی را نیز ثبت کنید. برای این کار در سامانه پیام ایران ثبتنام کنید و اطلاعات مورد نیاز را وارد کنید. سپس میتوانید در بخش دولت الکترونیک، گزینۀ مجوز دسترسی به سرویس از گذرگاه تعاملپذیری و سپس گزینۀ سامانه شاهکار را انتخاب کنید. در ادامه نیز باقی مراحل را طی کنید تا امکان استفاده از این سامانه برای اشخاص حقوقی مورد نظر فراهم شود.
در واقع میتوانید درخواستی را ثبت کنید که به شما اجازه دهد از احراز هویت با کمک سامانه شاهکار و افزونههای جانبی آن در کسبوکار خود استفاده کنید.
نقش اپراتورهای مخابراتی و دولت الکترونیک
عملکرد صحیح سامانه شاهکار به همکاری دقیق اپراتورهای مخابراتی و دولت الکترونیک وابسته است. اپراتورها، نقش محوری در جمعآوری و ارائۀ اطلاعات هویتی مشترکان خود به این سامانه ایفا میکنند.. از سوی دیگر، دولت الکترونیک نیز با فراهم کردن زیرساختهای مورد نیاز و تدوین قوانین و مقررات لازم، در ارائۀ خدمات مختلف به شهروندان و افزایش امنیت آنها نقش بهسزایی دارد. این همکاری مسبب ایجاد یک زیرساخت امن و قابل اعتماد برای احراز هویت دیجیتال در کشور شده است.
موارد استفاده سامانه شاهکار
احراز هویت با استفاده از سامانه شاهکار، برای دریافت خدمات متعددی کاربرد دارد که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره میکنیم:
سامانه سجام و احراز هویت مالی
برای احراز هویت و ارائۀ خدمات بهتر به سهامداران و فعالان بورس، سامانهای تحت عنوان سامانۀ سجام ایجاد شده که به سامانه شاهکار وابسته است. اولین قدم برای فعالیت در بازار سرمایه، عضویت در سامانۀ سجام است که تایید هویت فرد در این سامانه با استفاده از شماره تلفن و کد ملی و در نتیجه با کمک شاهکار صورت میگیرد.
برای استفاده از خدمات بانکی عادی به صورت آنلاین نیز باید از سیمکارتی استفاده کنید که با کد ملی خودتان ثبت شده باشد.
سامانه پیام ایران و خدمات دولتی
هنگام استفاده از سرویسهای الکترونیک دولتی مانند سامانۀ پیام ایران برای ثبت درخواست از ارگانهای دولتی، سامانۀ ثنا و دریافت بسیاری از خدمات دولتی نیز به احراز هویت به این روش احتیاج دارید.
چالشها و محدودیتهای سامانه شاهکار
با وجود تمام مزایایی که سامانه شاهکار برای شهروندان فراهم میکند، ممکن است برخی افراد هنگام استفاده از خدمات این سامانه با مشکلاتی روبهرو باشند. یکی از مهمترین مشکلات موجود، پیچیدگی فرآیند اخذ دسترسی کسبوکارها به امکانات احراز هویت شاهکار است. به علاوه، با توجه به ماهیت حساس دادههای این سامانه، ممکن است از سمت برخی افراد نگرانیهایی دربارۀ مسائل امنیتی وجود داشته باشد.
نتیجهگیری
احراز هویت با استفاده از سامانه شاهکار چه در ارگانهای دولتی و چه در بخش خصوصی، باعث افزایش امنیت و اعتماد کاربران شده و از بروز جرایم سایبری پیشگیری میکند. از همین رو، برای جلوگیری از ایجاد هر مشکلی هنگام احراز هویت با شاهکار، حتماً از سیمکارتی استفاده کنید که با کد ملی خودتان ثبت شده است. میتوانید سوالات و دیدگاههای خود را با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
نگار
ممنون بابت توضیحات کامل و جامعتون.